Kinesiotaping

Kinesiotaping jest dość nowatorską techniką leczenia urazów. Mimo że plastry same w sobie nie posiadają żadnych substancji leczniczych (nie posiadają w sobie leku), to plastrowanie dynamiczne jest sposobem na przyspieszenie rekonwalescencji urazów mięśni i stawów. Ich działanie opiera się wyłącznie na działaniu bodźców mechanicznych.

Sama nazwa pochodzi od greckiego słowa kinesio i angielskiego taping. Stąd tłumaczenie jako oklejanie dynamiczne, które w rzeczywistości oznacza oklejanie fragmentów ciała, odpowiedzialnych za dynamikę ruchu. Metoda ta została opracowana w latach 70-tych przez japońskiego chiropraktyka i akupunkturzystę doktora Kenzo Kase.

Dopiero w 1995 roku Amerykańskie Krajowe Stowarzyszenie Trenerów Sportowych uznało kinesiotaping za skuteczną metodę uzupełniającą leczenie. Co prawda za swoje oficjalne początki tej metody w sporcie uznaje się igrzyska olimpijskie w Seulu z 1988 roku, to jako przełomowy okres uznaje się Olimpiadę w Pekinie z 2008 roku, gdzie duża część sportowców brała udział w rywalizacji z naklejonymi plastrami. To w dużym stopniu spopularyzowało taśmy kinesio, które stały się dostępne również dla amatorów. Od tego też czasu oklejanie dynamiczne zaczęło być odważniej wykorzystywane w polskiej fizjoterapii – stosowane na różne schorzenia, wynikające nie tylko z uprawiania sportu.

Budowa plastra

Zwykły plaster, którego często używamy do zaklejania uszkodzonego naskórka lub płytkich ran, unieruchamia miejsce zaklejenia, nie przepuszcza powietrza oraz nie wspomaga powięzi. Często też takie plastry muszą być nasączone lekiem, aby w ogóle wspomóc proces gojenia.

Plastry kinesio natomiast wykonane są z bawełny, która jest materiałem oddychającym. Oznacza to, że przepuszczają powietrze, a jak wiemy tlen wspomaga gojenie. Taśma pokryta jest akrylowym oraz hipoalergicznym klejem, który uaktywnia swoje właściwości pod wpływem ciepłoty ciała. Klej w dodatku odporny jest na zawilgocenia. Taśmy zostały zaprojektowane tak, aby naśladowały swoim „zachowaniem” ludzką skórę.

Jak działa kinesiotaping?

Oba końce naklejonego plastra ściągają do siebie skórę. W ten sposób jest tworzona mikroskopijna przestrzeń między powięzią a mięśniami. To usprawnia układ limfatyczny. Zwiększenie tej przestrzeni wpływa na zmniejszenie ucisku na naczynia chłonne, które znajdują się miedzy skórą a mięśniami, co pozwala na swobodniejszy przepływ limfy. Dzięki temu likwidowany jest zastój limfy oraz jest ona lepiej dotleniona. Takie działanie zmiesza stany zapalne, a nawet dochodzi do redukcji krwiaków podskórnych (tzn. siniaków). Lepiej dotleniona limfa poprawia mikrokrążenie, a to usprawnia pracę mięśni i stawów.

Ponadto pod naskórkiem w skórze właściwej znajdują się receptory nerwowe, które wysyłają określone informacje do mózgu. Są to tzw. receptory Ruffiniego. Gdy przestrzeń między skórą a mięśniami jest uciśnięta przez krwiak, napięcie mięśniowe, skurcz lub inny uraz, to również te receptory są uciskane. Wtedy właśnie wysyłają one do mózgu informacje odnośnie bólu. Zakończenia te są też odpowiedzialne za uczucie ciepła, zimna i delikatnego dotyku.

Taping jest w stanie zneutralizować  informacje wywołane urazami przekazywane z receptorów do mózgu. To sprawia, że reakcje organizmu są na niższym poziomie. Dzięki temu nie zmieniamy sztucznie pozycji chodzenia czy poruszania ciałem, aby zmniejszyć ból. Możemy sterować naszymi ruchami w normalny sposób, co jest pomocne w terapii leczniczej. Innymi słowy, neutralizowane są różnego rodzaju blokady w ruchu. A brak ruchu lub nienaturalne poruszanie ciałem również powoduje spowolnienie procesu gojenia.

1. Naczynia chłonne (limfa)
2. Naczynia krwionośne
3. Receptory nerwowe

Powyżej na lewym obrazku wyraźnie widać, jak poprzez napięcia mięśniowe oraz stany zapalne, mięśnie napierają na naczynia chłonne, krwionośne oraz na receptory nerwowe. Komórki te są ściśnięte. Może powodować to niedotlenienie, bóle oraz obrzęki na ciele. Po zastosowaniu plastrowania taśmami kinesio zwiększa się przestrzeń między skórą właściwą a mięśniami. W ten sposób następuje rozluźnienie komórek układu krwionośnego limfatycznego i nerwowego, a w konsekwencji złagodzenie różnych przypadłości związanych z mięśniami.

Kiedy stosować kinesiotaping

Kinesiotaping można stosować nie tylko przy dolegliwościach wywołanych aktywnością sportową. Plastry stosowane są podczas rehabilitacji różnych schorzeń związanych m.in.:

– z niestabilnością stawów: Taśma stymuluje mechanoreceptory, które z kolei powodują aktywacje proprioceptorów. Poprzez zmianę równowagi grup mięśniowych metoda ta powoduje poprawę odczucia ruchu, co poprawia funkcję stawu. 

– z napięciami mięśniowymi: Kinesiotaping jest w stanie wpłynąć na funkcję mięśni np. rozluźnienie zbyt napiętego mięśnia bądź wspomaganie jego pracy w przypadku osłabienia.

– dolegliwościami bólowymi: Taśma stymuluje komórki nerwowe – zmniejsza dolegliwości poprzez zmniejszenie siły nacisku na rozmieszczone na skórze receptory. Taśmy również mogą być skutecznym narzędziem w tzw. bramkowej teorii bólu, według której jeżeli na drodze impulsu bólowego znajduje się inny, silniejszy, ten pierwszy może nie dotrzeć do mózgu i zostać nieodczytany. Poprzez masowanie jednego miejsca na ciele – w tym miejscu poprzez nacisk taśmy, przyczyniamy się do ustępowania bólu w drugim miejscu.

– z bólami obrzękowymi: Poprzez zwiększenie przestrzeni między skórą a mięśniami zmniejsza się ucisk układu krwionośnego oraz układu limfatycznego, przez co następuję lepszy przepływ chłonki oraz dotlenionej krwi, a to wspomaga odbudowę uszkodzonego miejsca.

– z upośledzeniem układu limfatycznego: Podobnie jak przy bólach obrzękowych – zwiększa się przestrzeń między skórą a mięśniami i tym samym zachodzi płynniejszy przepływ limfy.

Techniki naklejania taśm kinesio

W celu najlepszego zapewnienia działania taśm stosuje się pięć podstawowych kształtów naklejania. Kształty uzyskuje się poprzez odpowiednie nacinanie taśmy. Część kształtów odpowiada literom alfabetu. Z ich kształtami możesz zapoznać się na poniższym rysunku.

Istnieje kilka technik aplikacji taśm, różniących się stopniem naciągu oraz kształtem taśmy. Róże rodzaje aplikacji pomagają w leczeniu wielu urazów i dolegliwości.

• Aplikacja zmniejszająca ruchliwość mięśnia: Należy okleić całą partię mięśniową od części końcowej do początkowej. Np. jeśli oklejaną partią będzie mięsień dwugłowy, należy rozpocząć oklejanie od dołu kolanowego do początku mięśnia znajdującego się pod pośladkiem. Naciągnięcie taśmy wynosi od 15% do 25%. Używamy zazwyczaj taśm w kształcie liter: I, Y i X.
• Aplikacja zwiększająca ruchliwość mięśnia: Oklejenie odbywa się dokładnie w odwrotnym kierunku niż oklejanie zmniejszające aktywność. Rozpoczynamy oklejanie skóry nad mięśniem od jego przyczepu początkowego do końcowego. Naciąg taśmy wynosi 15-35%. Używamy taśm w kształcie liter I oraz Y.
• Korekcja mechaniczna: Funkcją tego typu aplikacji jest wsparcie funkcjonalne ruchu oraz ustawienie stawu w pozycji neutralnej, ale nie unieruchomienie. Technika ta przydaje się w przypadku problemów ze stawem rzepkowo-udowym, m.in. bocznego przyparcia rzepki. W tym przypadku stosuje się technikę manualną, czyli w trakcie naklejania ręcznie koryguje się ustawienie newralgicznego miejsca. Następnie naklejając plaster w kształcie litery Y, rozciągamy jego podstawę, a rozwidlenia naklejamy bez rozciągnięcia. Natomiast wybierając kształt litery I, rozciągamy tylko środek plastra, umieszczony nad miejscem bólowym. Naciąg taśmy wynosi od 25% nawet do 100%.
• Korekcja powięziowa: Stosujemy ją, aby przywrócić prawidłową ruchomość, której brak wynikać może z bóli mięśni, niekoniecznie będących następstwem kontuzji. Zakładanie plastra odbywa się po ustawieniu oklejanej części ciała w maksymalnym rozciągnięciu lub zastosowaniu oscylacji. Oscylacja polega na wykonywaniu w trakcie naklejania taśmy delikatnych ruchów, przypominających drgania. Używamy naciągu  10-50% oraz taśm w kształcie liter I oraz Y. Plaster jest naklejany w odległości około 2 cm od miejsca, na które chcemy wpływać. W przypadku kształtu Y stosujemy napięcie taśmy równe 50% rozciągnięcia, a rozwidlenia naklejamy bez naprężenia.
• Korekcja przestrzenna: Celem takiej korekcji jest zwiększenie przestrzeni pomiędzy tkankami. Jak można było wyczytać wyżej, zwiększenie tej przestrzeni wspomaga przepływ krwi i limfy, co jest pomocne w minimalizacji dolegliwości bólowych. Częstym sposobem aplikacji jest oklejanie taśmy w kształcie litery X lub w kształcie gwiazdy. W tym drugim przypadku nakleja się cztery do sześciu taśm w kształcie litery I, które przecinają się na środku każdej z nich. Oklejenie umiejscawia się nad punktem najbardziej bólowym. Stosuje się naprężenie plastra do 50%. Można również zastosować oklejenie typu donat. Polega ono na rozcięciu plastra przez środek i pozostawienia końców bez rozcięcia. W uzyskanym w ten sposób otworze w taśmie umiejscawiamy miejsce bólowe. Naklejanie odbywa się w pozycji maksymalnego rozciągnięcia stawu, podczas gdy taśma ma napięcie do 25%.
• Korekcja limfatyczna/krążeniowa: Korekcję tę stosuje się w przypadku obrzęków i krwiaków. Początek taśmy zazwyczaj naklejany jest w sąsiedztwie zdrowego węzła chłonnego. Dzięki temu, że taśma zmniejsza nacisk na zmienione miejsca, usuwany jest nadmiar płynu wysiękowego. Przy tego rodzaju dolegliwościach zaleca się przede wszystkim naklejanie taśm w kształt wachlarza lub sieci. Używa się napięcia taśmy do 20%. W przypadku krwiaków napięcie maksymalnie to 10%.

Jak naklejać

Podstawową kwestią jest tu odpowiednie przygotowanie miejsca na ciele do aplikacji. Przede wszystkim w miejscu aplikacji taśmy nie może być otwartych ran ani podrażnień skóry. Miejsce aplikacji musi być czyste i suche. Jeżeli miejsce aplikacji jest mocno owłosione można wcześniej pozbyć się nadmiaru włosów w celu trwalszego przywarcia plastra. Jednak pozbycie się owłosienia nie może odbywać się kosztem podrażnienia skóry. Na podrażnioną skórę nie możemy nakładać taśmy. Należy odczekać dzień lub dwa.

Na przygotowanym odcinku plastra należy nożyczkami przyciąć rogi, aby złagodzić ostre krawędzie. To zminimalizuje ryzyko naderwania plastra kawałkiem odzieży. Plaster po spodniej stronie, czyli od strony kleju, zawiera papierową tasiemkę. Jej przerwanie jest bardzo łatwe, ale uwaga: robimy to nie na początku i końcu taśmy (tu zostawiamy dodatkowy papier), a w środkowej części. W ten sposób ułatwiamy sobie aplikację i unikamy dotykania palcami warstwy klejącej.

Każdy kawałek taśmy ma swoją bazę oraz koniec. Bazą nazywa się początek taśmy, którą nakleja się bez żadnego naprężenia. W ten sposób nakleja się również jej koniec.

Aplikacja rozpoczyna się albo od bazy, albo od środkowej części plastra. Odpowiednio najpierw odrywamy początek lub środek taśmy zabezpieczającej. Odsłoniętą w ten sposób taśmę naklejamy na skórę, utrzymując od tego miejsca odpowiedni naciąg celem dalszej aplikacji.

Taśmy kinesio są wodoodporne, co gwarantuje zachowanie funkcjonalności podczas kąpieli oraz wyczerpujących treningów.

Wyróżniamy kilka stopni napięć taśmy. Określa się je w procentach:

• Bez naciągnięcia: 0 – 10%.
• Bardzo lekkie: 10 – 15%.
• Lekkie: 15 – 25%.
• Średnie: 25 – 35%.
• Mocne: 50 – 75%.
• Maksymalne: 75 – 100%.

Taśma rozciąga się co prawda do 140%, jednak rozciągliwości powyżej 100% używa się sporadycznie.

Prawidłowo naniesiona taśma powinna przywierać do skóry i spełniać swoje funkcje przez trzy do pięciu dni. Są przypadki, w których taśmy zachowały swoją funkcjonalność przez dwa tygodnie. Wszystko zależy od warunków takich jak np. aktywność fizyczna, jakość plastra oraz odpowiednie nałożenie taśmy.

Co do częstotliwości aplikacji – nie ma przeciwwskazań, aby stosować taśmy tak długo, jak czujemy potrzebę.

Produceni

Wyróżnia się grono certyfikowanych producentów taśm kinesio. Produkty sprawdzonych wytwórców wykonane są z najwyższej jakości bawełny. Zawierają najlepszej jakości klej akrylowy, neutralny alergicznie. To wszystko gwarantuje najlepsze odzwierciedlenie przez nie właściwości ludzkiej skóry, co zapewnia ich lepszą funkcjonalność. Wielu producentów posiada w swojej ofercie zarówno taśmy na rolce, jak i plastry o określonej długości. Te drugie są łatwiejsze w aplikacji. Nie musimy martwić się o nacięcie odpowiedniej długości plastra, co jednak wpływa na wyższą cenę produktu.

Sprawdzeni, godni uwagi producenci to:

• 4Fizjo.
• 5e.
• Compex.
• Cure Tape.
• Gold Tape.
• Habys.
• Line Sport.
• MedixPro.

Kinesiotaping u biegaczy

Sportowcy nie stosują kinesiotapingu jedynie jako środka wspomagającego leczenie kontuzji. Wielu sportowców, uprawiających bieganie wyczynowo, stosuję kinesiotaping jako terapię rozluźniającą partie mięśni. Mniej napięte mięśnie to większy zakres ruchu, opóźnione zmęczenie i szybsza regeneracja. Plastry łatwo przywierają do ciała. Nie odklejają się, gdy jest ono mokre, w czasie wysiłku fizycznego, wykonywania gwałtownych i nienaturalnych ruchów. Te właściwości zachęcają do używania ich podczas zawodów.

Tego rodzaju aplikacje mogą stosować amatorzy. Chcąc poprawnie nakleić plaster, wystarczy posiłkować się materiałami zamieszczonymi w Internecie. W przypadku naklejania plastrów wspomagających progres, nie zachodzi ryzyko pogłębienia napięć poprzez niewłaściwe nałożenie plastra.

Podsumowanie

Kinesiotaping to młoda technika, wspomagająca leczenie różnego rodzaju dolegliwości. Prosta i antyalergiczna budowa plastra oraz łatwość jego stosowania powoduje, że stała się bardzo popularna. Jest nieinwazyjna i bezbolesna. Jej działanie opiera się głównie na wspomaganiu układu krwionośnego, limfatycznego i nerwowego – tkanek znajdujących się między skórą a mięśniami.

Wypracowano kilka technik naklejania, skupiających się wokół odpowiedniego kształtu plastra oraz miejsca naklejania na ciele. Istotnym warunkiem odpowiedniej aplikacji taśm jest doskonała znajomość ludzkiego ciała. To powoduje, że aplikowanie taśm na ciele pacjentów nadal jest zarezerwowane dla fizjoterapeutów oraz osób doskonale zapoznanych z budową mięśni i stawów w ludzkim ciele. W moim przekonaniu istnieje niewielkie ryzyko pogłębienia kontuzji lub urazu poprzez niewłaściwe naklejenie plastra. Warto zdać się na specjalistów, aby terapia jak najszybciej przyniosła oczekiwany skutek.

Różnorodna kolorystyka i wzornictwo plastrów wywołały modę na ich stosowanie. Warto wiedzieć, że na początku istniał jedynie kolor beżowy, mający odpowiadać kolorowi skóry. Kolejnym etapem było wprowadzenie czarnych taśm. Czarny kolor przyciąga światło słoneczne, w związku z czym plaster mocniej reagował na ciepło. Tym samym klej plastra dłużej spełnia swoją rolę. Dzisiejsza technologia kleju akrylowego jest już tak zaawansowana, że kolor plastra nie ma znaczenia w jego funkcjonowaniu. Jeśli uprawiasz bieganie i nie uskarżasz się na dolegliwości oraz kontuzje, to z powodzeniem możesz aplikować plastry samodzielnie, w oparciu o instruktaż znajdujący się w Internecie. W takim przypadku nie istnieje żadne ryzyko, że zrobisz sobie krzywdę, nawet gdy źle nałożysz plaster.

Metodą prób i błędów jesteś w stanie sobie pomóc, aby mięśnie nie były napięte i tym samym kinesiotaping wspomagał Twój progres.